Kvalitet vode u akumulacijama (modeliranje, ocenjivanje, praćenje)

Abstract

Kvalitet vode jedna je od najvažnijih karakteristika svake akumulacije, o kojoj se mora voditi računa u svim fazama projektovanja i eksploatacije sistema. Zbog toga se u ovoj monografiji analiziraju tri ključna segmenta ove složene problematike: modeliranje, ocenjivanje i praćenje kvaliteta vode u akumulacijama. Procesi koji se odvijaju u vodenim ekosistemima veoma su složeni, a zavise od različitih abiotičkih i biotičkih uticaja, njihove međusobne veze i veze sa okruženjem. Da bi se ovakvi složeni procesi što realnije modelirali razvijaju se spregnuti matematički modeli, kojima se simultano modeliraju svi relevantni segmenti ove složene problematike. Za razliku od abiotičkih procesa, koji su relativno dobro ispitani i matematički modelirani, procesi biotičkih promena se tek u poslednje vreme detaljnije ispituju i uključuju u modele kvaliteta vode. U monografiji se daje prikaz načina modeliranja svih relevantnih abiotičkih i biotičkih parametara, zaključno sa ihtiofaunom, kao najvišom karikom u lancu ishrane vodenog ekosistema. Primena matematičkog modeliranja kvaliteta vode prikazana je na konkretnom primeru akumulacionog jezera "Barje", i upoređeni su rezultati modeliranja i rezultati merenja izvršeni na terenu. Da bi se proces osmatranja i ocene kvaliteta vode u akumulacijama unapredio i operacionalizovao razvijaju se različiti informacioni sistemi. U monografiji je prikazan Informacioni sistem za osmatranje i praćenje sistema 'brana-akumulacija', koji omogućava unos, pregled, kontrolu, verifikaciju i interpretaciju rezultata osmatranja. Eventualna odstupanja kvaliteta vode od vrednosti koje definišu "normalno stanje" uočavaju se praktično trenutno, još prilikom unosa oskultaionog podatka, o čemu upravljački centri odmah dobijaju informaciju. Sistem generiše i sve relevantne ocene kvaliteta bitne za donosioce odluke.

Water quality is one of the main characteristics of water storage reservoirs. It must be considered in the stages of planning and using water resource systems. Three important parts of the subject> modeling, monitoring and water quality assessment, are analyzed in the monograph. Processes in aquatic ecosystem are very complex, and the depend on different abiotic and biotic parameters, their interrelations and relations with environment. Such complex processes can be simulated only by associated models, which consider all relevant processes of the subject of this monograph. In contrast to abiotic processes, which are relatively well investigated and simulated, biotic processes have been analyzed and incorporated in water quality models in the last decades. Modeling approaches of all relevant abiotic and biotic parameters, with ichthyofauna, as the highest link in the food chain of the aquatic ecosystem, are presented in the monograph. The application of mathematical modeling of water quality is presented on a specific example of the "Barje" reservoir. Results of modeling are compared with the observed (measured) data. Operational efficiency and reliability of all activities related to the observation and assessment of water quality in reservoirs can be increased if information systems are used. Thus, the Information System for Observation and Monitoring of the 'Dam-Reservoir' System, which enables the entry, review, control, verification and interpretation of observed data is described. That information system enables automatic data control and informs if measured water quality parameters are not within the desired limits. The system also generates all relevant water quality assessments relevant to decision makers.